Մեկ պատմվածքի շուրջ, Ստեփան Զորյան, «Ցանկապատ»


Նշանավոր արձակագրի թերևս ամենահայտնի պատմվածքը՝ «Ցանկապատ»-ը առաջին հայացքից պատմում է մի կենցաղային պարզ վեճի մասին, որը խաթարում է մարդկանց հարաբերությունները, ազդում նրանց ներաշխարհի ու հոգեբանության վրա: Այս պարզ պատմությունը սակայն, ավելի խորքային վերլուծությունների հնարավորություն է տալիս: Ստեփան Զորյանի «Ցանկապատ» պատմվածքը «Զուգահեռ ընթերցումներ» հաղորդմանը քննարկում են գրականագետներ Հայկ Համբարձումյանն ու Արքմենիկ Նիկողոսյանը:

Պատմության կտրված թելն ու սագաները


Ընտանեկան սագաների ստեղծման համար անհրաժեշտ պայման է հաջորդական մի քանի սերնդի առկայություն: Կարևոր է նաև բնակության նույն վայրը: Հայոց պատմությունն իր ողբերգական ընթացքով կարծես վեպի ժանրային այս տեսակի զարգացման հնարավորություն չի տվել: Ընտանեկան սագաները հայոց պատմության համատեքստում «Զուգահեռ ընթերցումներ» հաղորդմանը քննարկում են գրականագետներ Հայկ Համբարձումյանն ու Արքմենիկ Նիկողոսյանը:

Հայ գրականության ընտանեկան սագաները


Համաշխարհային գրականության մեջ ընտանեկան սագան, որպես վեպի ներժանրային ձև, բավական հայտնի է ու տարածված, և այնպիսի գլուխգործոցներ, ինչպիսիք են Թոմաս Մանի «Բուտենբրոոկները» կամ Էմիլի Բրոնթեի «Մոլեգին հողմերի դարավանդը» հենց այդպիսի իրացումներ են: Բայց և փաստ է, որ ոչ բոլոր ժողովուրդների գրականությանն է բնորոշ ընտանեկան սագան: Ո՞րն է այդ ժանրաձևի յուրահատկությունը, հայ գրականության մեջ ունե՞նք ընտանեկան սագաներ: «Զուգահեռ ընթերցումներ» հաղորդմանը քննարկում են գրականագետներ Հայկ Համբարձումյանն ու Արքմենիկ Նիկողոսյանը:

Ազնավուրը հուշագիր ու նովելագիր


Շառլ Ազնավուրը հեղինակել է ուշագրավ հուշեր, ինքնակենսագրություններ, նույնիսկ պատմվածքներ ու վեպ: Ի՞նչ առանձհատակություն ունի նրա հրատարակված արձակը։ «Զուգահեռ ընթերցումներ» հաղորդմանը քննարկում են գրականագետներ Հայկ Համբարձումյանն ու Արքմենիկ Նիկողոսյանը

Բանաստեղծ Ազնավուրը


Շառլ Ազնավուրի նշանավոր երգերի խոսքերը մենք առանց մեղեդու ուղեկցության չենք պատկերացնում, սակայն Ազնավուրի հարյուրավոր երգերի խոսքեր կարելի է ընթերցել նաև որպես բանաստեղծություն: Կարող ենք արդյո՞ք խոսել Ազնավուր բանաստեղծի մասին և ի՞նչ առանձնահատկություններ ունեն այդ բանաստեղծությունները: «Զուգահեռ ընթերցումներ» հաղորդմանը այս հարցերը քննարկում են գրականագետներ Հայկ Համբարձումյանն ու Արքմենիկ Նիկողոսյանը:

Մեկ պատմվածքի շուրջ. Սերգեյ Դովլաթով, «Գնդապետն ասաց, որ սիրում եմ»


Նշանավոր արձակագիր Սերգեյ Դովլաթովի, «Գնդապետն ասաց, որ սիրում եմ» պատմվածքում հեղինակը որոշակի մարդու կենցաղի ու կյանքի փոքրիկ դրվագներով արձանագրում է խորհրդային երկրում մարդու ապրելու մոտիվացիայի պակասը, կյանքի անորոշությունը, հեռանկարների բացակայությունը և այս ամենի վրա՝ իշխանությունների վերահսկողությունը: «Զուգահեռ ընթերցումներ» հաղորդմանը պատմվածքը քննարկում են գրականագետներ Հայկ Համբարձումյանն ու Արքմենիկ Նիկողոսյանը:

Սերը հայրեններում


Հայ միջնադարյան գրականության սիրո թեմայով այս նուրբ ու առինքնող ստեղծագործությունները՝ հայրենները, ընթերցողներին հիացնում են իրենց հոգեբանական խորությամբ ու բազմաշերտությամբ, արտահայտության ձևերի պարզությամբ ու ապրումների անմիջականությամբ: «Զուգահեռ ընթերցումներ» հաղորդմանը սիրային հայրենները քննարկում են գրականագետներ Հայկ Համբարձումյանն ու Արքմենիկ Նիկողոսյանը:

Բոլորովին ուրիշ աշուն


Հայ դասական պոեզիայի «աշնանային» երանգները շարունակվում են խորհրդահայ և անկախության շրջանի բանաստեղծություններում։ Տրամադրություններն ու թեմաները թեև նույնն են մնում, սակայն գրականության «աշունը» հարստանում է նոր մոտիվներով ու արտահայտչաձեւերով։ «Զուգահեռ ընթերցումներ» հաղորդմանը գրականագետներ Հայկ Համբարձումյանն ու Արքմենիկ Նիկողոսյանը քննարկում են Հայ գրականության աշնանային շերտերը:

Աշնան մշուշում շշուկ ու շրշյուն


Թվում է, թե աշունը բանաստեղծների ամենից սիրելի եղանակն է, սակայն գրականության պատմության ոչ բոլոր շրջաններում է այդպես եղել։ Ե՞րբ և ինչպե՞ս աշունը բանաստեղծական դարձավ, ինչո՞ւ միջնադարյան պոեզիայում աշնանային պատկերներ չկան և ի՞նչ նշանակություն ունի տարվա այս եղանակը ռոմանտիկական ու սիմվոլիստական պոեզիայում։ «Զուգահեռ ընթերցումներ» հաղորդմանը քննարկում են գրականագետներ Հայկ Համբարձումյանն ու Արքմենիկ Նիկողոսյանը:

Պարույր Սևակն ու միջնադարյան գրականությունը


Պարույր Սևակը, ինչպես մեր շատ բանաստեղծներ ներշնչվել է հայ միջնադարյան գրականությունից։ Նա խորությամբ ու գիտականորեն է ուսումնասիրել միջնադարյան գրականությունը: Ինչպե՞ս են Պ.Սևակի ստեղծագործության մեջ հարաբերվել անցյալն ու ներկան, գրական ավանդույթն ու նորարարությունը և ի՞նչ ազդեցություն է ունեցել հայ միջնադարյան գրականությունը նրա պոեզիայի վրա: «Զուգահեռ ընթերցումներ» հաղորդմանը քննարկում են գրականագետներ Հայկ Համբարձումյանն ու Արքմենիկ Նիկողոսյանը:

Գրոց ու բրոց հետքերով


2024 թ. լրանում է Գարեգին Սրվանձտյանցի «Գրոց ու բրոց եւ Սասունցի Դաւիթ կամ Մհէրի դուռ» գրքի հրատարակության 150-ամյակը։ Հայ բանագիտության ու ազգագրության համար այս նշանակալի գրքում ի թիվս այլ կարևոր նյութերի, հրատարակվել է «Սասնա ծռեր» էպոսի առաջին տարբերակը։ Տեսաֆիլմում ներկայացվում է այս գիրքը, ուղեկցությամբ՝ Սասունում 2024 թ. իրականացված նկարահանումների բացառիկ կադրերի, որտեղ ներկայացված է ազգային էպոսում հիշվող վայրերը, հուշարձաներն ու եկեղեցիները, հայաբնակ գյուղերն ու մարդիկ։

Ինչպե՞ս են աշխատում գրողները


Հուշագրություններում հանդիպում են գրողների ստեղծագործական պրոցեսի մասին հետաքրքիր վկայություններ: Կան գրողներ, որ գրում են գիշերը, խմում են շատ սուրճ, ստեղծագործում են կանգնած կամ պառկած: Շատերին հետաքրքիր այս փաստերը գրականագիտության համար կարևոր են այնքանով, որքանով կարող են պայմանավորել ստեղծագործությունների գեղարվեստական առանձնահատկությունները: Ի՞նչպես են անդրադառնում գրականության վրա հեղինակների ստեղծագործելու կերպն ու պայմանները, և անդրադառնո՞ւմ են արդյոք։ Այս հարցերը «Զուգահեռ ընթերցումներ» հաղորդմանը քննարկում են գրականագետներ Հայկ Համբարձումյանն ու Արքմենիկ Նիկողոսյանը: