Գրականագետներ Հայկ Համբարձումյանն ու Արքմենիկ Նիկողոսյանը բանավիճում են հայ դասական ու համաշխարհային գրականության ամենահայտնի, սիրված, միաժամանակ, վիճահարույց ստեղծագործությունների շուրջ: Յուրաքանչյուր քննարկում նվիրված է մեկ գրական երկի, գրականագետների բանավեճը ներկայացնում է դրա ավանդական ու նորովի ընկալման  հնարավորությունները:

Տարին չարենցյա՞ն էր


Գրական տարին անցավ «Տարին չարենցյան է» նշանաբանի ներքո: Եղիշե Չարենցի 125-ամյակի առթիվ հրատարակվեցին գրքեր, եղան գիտաժողովներ ու այլ միջոցառումներ: Սակայն, որքանո՞վ այս ամենի արդյունքում մեծ բանաստեղծը ավելի մերը դարձավ, ստեղծվե՞ց արդյոք նրա ստեղծագրծության շուրջ նոր խոսույթ: Քննարկում են գրականագետներ Հայկ Համբարձումյանը և Արքմենիկ Նիկողոսյանը:

Գրքի շապիկն իբրև կյանքի տարեգրություն


Շապիկները ոչ միայն գրքի արտաքին տեսքն են գրավիչ դարձնում, այլև յուրօրինակ ձևով ներկայացնում ժամանակի ու իրականության պատկերը։ Հատկապես 20-րդ դարի 20-30-ական թվականներին հրատարակված գրքերի շապիկները շատ բան են պատմում իրենց ժամանակի մասին։ «Զուգահեռ ընթերցումներ»-ում խորհրդահայ գրքերի շապիկների առանձնահատկություններն ու նշանակությունը քննարկում են գրականագետներ Հայկ Համբարձումյանը, Արքմենիկ Նիկողոսյանը և արձակագիր Արամ Պաչյանը։

Մեկ պատմվածքի շուրջ. Համբարձում Համբարձումյան, «Էդ գիշեր»


Ժամանակակից արձակագիր Համբարձում Համբարձումյանի «Էդ գիշեր» պատմվածքը 1990-ականների հայ իրականության մի փոքրիկ, սակայն հագեցած դրվագ է։ Գեղարվեստական կարճ տարածության մեջ այն ներկայացնում է երևանյան մի թաղամասի իրականությունը երեխայի հայացքով։ Ինչո՞ւ այս գործը սիրվեց ընթերցողների կողմից, ինչպե՞ս է հաջողվում հեղինակին մի քանի էջի սահմանում խտացնել ժամանակաշրջանն ու մարդկանց: «Զուգահեռ ընթերցումներ»-ում պատմվածքը քննարկում են գրականագետներ Հայկ Համբարձումյանը և Արքմենիկ Նիկողոսյանը։

Վահագն Դավթյան 100


2022 թ. լրացավ Վահագան Դավթյանի 100-ամյակը: Բանաստեղծի բազմաժանր ստեղծագործությունը գնահատվում է հայ պոեզիայի ավանդույթի շարունակականության ու նորարության հատույթներով: Ի՞նչ այլ առանձնահատկություններ ունի Վ. Դավթյանի բանաստեղծությունը, ինչպես է հեղինակին հաջողվում համադրել քնարականությունն ու էպիկական շունչը: Քննարկում են գրականագետներ Հայկ Համբարձումյանը, Արքմենիկ Նիկողոսյանը և Լիլիթ Սեյրանյանը:

Ինչպե՞ս գնահատել արդի հայ գրականությունը


Ի՞նչ սկզբունքներով է գնահատվում ժամանակակից գրականությունը մրցույթների ժամանակ և հրատարակությունների կողմից, ի՞նչն է հատկապես կարևորվում գիրքը հրատարակության ընդունելիս: Քննարկում են գրականագետներ Հայկ Համբարձումյանը և Արքմենիկ Նիկողոսյանը:

Մեկ պատմվածքի շուրջ. Դերենիկ Դեմիրճյանի «Ավելորդը»


«Ավելորդը» հայ գրականության լավագույն պատմվածքներից է: Ուղղակի կատարյալ մի գործ, որ ընդգրկում է ժանրին բնորոշ բոլոր օրինաչափությունները, միևնույն ժամանակ, ցնցում իր սյուժեով ու ընդհանրացումներով: Պատմվածքն ընդգրկված է նաև դպրոցական դասագրքերում և քննարկումների բովում է: Արդյո՞ք ճիշտ է մատուցվում պատմվածքը, ի՞նչ գաղափարական ուղերձներ ունի այն: Քննարկում են գրականագետներ Հայկ Համբարձումյանը, Արքմենիկ Նիկողոսյանը և ուսուցիչ Արսեն Վարդանյանը:

Փառքից մինչև մոռացում. կենդանության օրոք հայտնի, այժմ մոռացված հայ գրողներ


Մի հայտնի պատմություն կա այն մասին, թե ինչպես Թումանյան ազգանունով մեկը դեռ շատ երիտասարդ Հովհաննես Թումանյանին բարեկամաբար հորդորում է փոխել ազգանունը և մի նորմալ գրական անուն ընտրել, որովհետև գրական դաշտում երկու Թումանյան չի կարող լինել: Սակայն այդ մարդուն ոչ ոք այլևս չի հիշում, իսկ Հովհ. Թումանյանին գիտեն բոլորը: Ինչո՞ւ են մոռացվում գրողները, արդյոք այդ մոռացումը կապված է բացառապես գրական արժեքի հետ, թե՞ այլ պատճառներ էլ կան: Քննարկում են գրականագետներ Հայկ Համբարձումյանը և Արքմենիկ Նիկողոսյանը։

Ի՞նչ կարդալ դժվար ժամանակներում


Գրականությունն ունի նաև թերապևտիկ, սթափեցնող, հոգևոր ներդաշնակությունը վերականգնող հատկություններ: Այս ամենը հատկապես կարևորվում է անհատական ու հասարակական ճգնաժամերի պահերին: Ի՞նչ կարդալ դժվար ժամանակներում: Քննարկում են գրականագետներ Հայկ Համբարձումյանը և Արքմենիկ Նիկողոսյանը։

Նկարազարդում. խանգարո՞ւմ է, թե՞ օգնում ընթերցանությանը


Նկարազարդումն ու ձևավորումը ոչ միայն ապահովում են գրքի պատշաճ արտաքին տեսքը, այլև նպաստում են բովանդակության ընկալմանը, երբեմն դառնում յուրօրինակ մեկնաբանություն: Ինչպիսի՞ն են մեր գրքերի նկարազարդումները, դրանք խանգարո՞ւմ են, թե՞ նպաստում ընթերցանությանը: Քննարկում են գրականագետներ Հայկ Համբարձումյանը, Արքմենիկ Նիկողոսյանը և նկարիչ, նկարազարդող Արարատ Մինասյանը։

Ի՞նչ է պակասում հայ արձակին


Համեմատելով մեր, հատկապես, արդի արձակը թարգմանական հայտնի օրինակների հետ՝ ընթերցողները տարբեր խնդիրներ են նշում։ Գրականագետներն իրենց հերթին հաճախ ասում են, որ հրաշալի ու համաշխարհային գրականության հետ համադրելի արձակ ունենք, բայց հարցեր մնում են։ Ինչո՞վ է համադրելի մեր արձակը համաշխարհային հայտնի երկերի հետ, ի՞նչ կարող էր լինել և ի՞նչ է պակասում հայ արձակագիրներին համաշխարհային հռչակի հասնելու համար: Քննարկում են գրականագետներ Հայկ Համբարձումյանը, Արքմենիկ Նիկողոսյանը և գրող, հրապարակախոս Գևորգ Տեր-Գաբրիելյանը։

Մեկ պատմվածքի շուրջ․ Լևոն Խեչոյան, «Երրորդ որդին»


Անկախության շրջանի հայ արձակի վարպետներից մեկի՝ Լևոն Խեչոյանի «Երրորդ որդին» պատմվածքը ազդեցիկ ու տպավորող է իր ցնցող սյուժեով: Մյուս կողմից, այն իբրև ժանրային իրացում, հայ պատմվածքի նորագույն դրսևորումների լավագույն օրինակներից մեկն է: Խեչոյանի «Երրորդ որդին» պատմվածքը քննարկում են գրականագետներ Հայկ Համբարձումյանը և Արքմենիկ Նիկողոսյանը:

Ո՞վ է պատմողը հայ արձակում


Գրողները, հատկապես նորագույն ժամանակներում, ամենատարբեր գեղարվեստական հնարանքներով և տեսնողի ու պատմողի բազմազան դիրքավորումներով են ներկայացնում իրականությունը։ Տեսանկյունների ու պատմողների բազմազանության շնորհիվ հետաքրքիր գեղարվեստական էֆեկտ է ստացվում։ Հայ արձակում պատմողի ու տարբեր տեսանկյունների շուրջ «Զուգահեռ ընթերցումներ»-ում բանավիճում են գրականագետներ Հայկ Համբարձումյանը, Արքմենիկ Նիկողոսյանը և արձակագիր Գրիգը: