Գանձերի տունդարձը. գեղարվեստի հավաքածու


Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածինը ոչ միայն հոգևոր կենտրոն է, այլև արվեստի գործերի բացառիկ պահոց։ Մայր Աթոռի գեղանկարչական հավաքածուն ձևավորվել է դեռևս Հովհաննես Ութերորդ Կարբեցու օրոք՝ 19-րդ դարի սկզբին, իսկ Գարեգին Երկրորդ հայրապետի հովանավորությամբ և ջանքերով այն համալրվել է 436 մշակութային արժեքներով: Մայր աթոռի գեղանկարչական հավաքածուն համալրվել է ոչ միայն հայ դասական, այլև ժամանակակից նկարիչների գործերով:

Գանձերի տունդարձը. հնատիպ գրքեր


Գարեգին Երկրորդ Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսի անմիջական նախաձեռնությամբ ստեղծվել է Գարեգին Ա կրթական կենտրոնը, որի հիմքում Վազգեն Ա, Գարեգին Ա և Գարեգին Բ կաթողիկոսներիի անձնական գրքերի հավաքածուներն են: Հնատիպ հավաքածուն ձևավորվել է զուգահեռ այն հավաքածուի, որ արդեն Մայր Աթոռում գոյություն ուներ: Այս պահին Սուրբ Էջմիածնում հնատիպ գրքերի երկու հավաքածու գոյություն ունի: Ընդհանուր առմամբ մինչև Վեհափառ հայրապետի գահակալությունը Մայր Աթոռում հաշվվում էր մոտավորապես 2000 միավոր հնատիպ գրականություն: Վերջին 25 տարիներին երկու հավաքածուները համալրվել են շուրջ 960 միավորով: 2021 թվականին, Մայր Աթոռում Մատենադարան է հիմնադրվել: Գարեգին Երկրորդ հայրապետի տնօրինությամբ կառուցվել է հոյակերտ նոր շինություն: Երկհարկանի շենքում են տեղավորվել գրապահոցները և օժանդակ սենյակները, վարչական մասը, ընթերցասրահը, այդ թվում նաև՝ հնատիպ գրքերի ընթերցասրահը: Մայր Աթոռի Մատենադարնում պահվող հնատիպերի հավաքածուն 703 նմուշ ունի, դրանցից 620-ը Գարեգին Երկրորդ կաթողիկոսի գահակալության շրջանում են հասել Էջմիածին:

 

Գանձերի տունդարձը. ձեռագիր մատյաններ


Սուրբ Էջմիածնի ձեռագրական հավաքածուն Գարեգին Բ Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսի ջանքերով համալրվել է 123 ձեռագրով: Այժմ արդեն Մայր Աթոռի ձեռագրական հավաքածուն Հայաստանում մեծությամբ երկրորդն է Մաշտոցյան Մատենադարանից հետո: Վեհարանի նորոգումից հետո վեհափառի հատուկ կարգադրությամբ հատուկ պահարաններ են տեղադրվել, որտեղ խնամքով ժողովված են Մայր Աթոռի ձեռագրերը: Դրանք ոչ միայն պահվում են ձեռագրատանը, այլև ցուցադրվում Մայր Աթոռի թանգարաններում, մասնակցում Հայաստանում և սփյուռքում տեղի ունեցող ցուցահանդեսների:

Գանձերի վերադարձը


Գարեգին Երկրորդ Ամենայն հայոց կաթողիկոսի միջնորդությամբ և տնօրինությամբ վերջին քառորդ դարում Սուրբ Էջմիածին է բերվել 32 մասունքարան՝ աջաձև, խաչ-մասունքարաններ, մասանց պահարաններ: Դրանցում ամփոփված են հայ առաքելական եկեղեցու և համաքրիստոնեական սրբերի մասունքներ: 25 տարում հազվագյուտ և բացառիկ մասունքներով է հարստացել Մայր Աթոռի սրբություների գանձարանը:

Սուրբ Գևորգի տոնին վերաօծվել է Սյունիքի Լոր գյուղի եկեղեցին


Օծման արարողությունը կատարել է Սյունյաց թեմի առաջնորդ Մակար եպիսկոպոս Հակոբյանը` թեմի հոգևոր դասի մասնակցությամբ: Սրբազան հայրն օծել է եկեղեցու սուրբ Սեղանը, մկրտության ավազանը, սյուները: Մակար եպիսկոպոսը նաև վերաօծված սրբավայրում առաջին պատարագն է մատուցել: Լորի Սուրբ Գևորգը եռանավ բազիլիկ է, որը կառուցվել է 17-րդ դարում: Մուտքի միակ դուռը կամարներով զարդարված՝ սրբատաշ քարի շրջանակ ունի:

Պատմության թանգարանում բացվել է Լուվրի թանգարանի հետ առաջին ցուցահանդեսը


Լուվրից Հայաստանի Պատմության թանգարան է բերվել միջնադարյան հոգևոր արվեստի 16 գլուխգործոց։ Դրանք ցուցադրվում են Պատմության թանգարանի մոտ 20 ցուցանմուշների հետ, որոնցից մեկը փոխառված է Սուրբ Էջմիածնի գանձերից: Սուրբ Բարդուղիմեոս առաքյալի արծաթյա մասունքարանն է՝ պատրաստված Վանում, տասներորդ դարում: Մասանց պահարանի մեջ ամփոփված են հայոց առաջին լուսավորիչներից Բարդուղիմեոս առաքյալի մասունքը: Ընդհանուր թեման է՝ Սրբազան երկխոսություն. Լուվրից Հայաստանի պատմության թանգարան:

Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսն հանդիպել է Հռոմի Սրբազան Քահանայապետի հետ


Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսը Հռոմի Պապի հետ հանդիպմանը անդրադարձել է բռնի տեղահանված արցախահայության խնդիրներին, Արցախում ոչնչացման վտանգի առջև կանգնած հայ հոգևոր և մշակութային ժառանգության պահպանությանը, ռազմագերիների և պատանդառվածների վիճակին։ Հռոմի պապին նորին սրբությունը արցախյան խաչքարի կրկնօրիակ է նվիրել: Հանդիպման ավարտին Նորին Սրբությունը Լևոն 14-րդ Պապին հրավիրել է Հայաստան։

 

Խաչվերաց տաղավար տոնի հաջորդ օրը Մեռելոց է


Եկեղեցիներում Պատարագ է մատուցվել, որի ընթացքում հեգեհանգստյան կարգ է կատարվել՝ բոլոր ննջեցյալների հիշատակին։ Հոգեւորականներն ու հավատացյալները աղոթել են ննջեցյալների հոգիների խաղաղության համար։ Հանգուցյալների հարազատների խնդրանքով հոգեւորականները օրհնել են գերեզմանները։

 

Վիրահայոց թեմում Խաչվերացի տոնին անցկացրել են Մուսա լեռան ավանդական հարիսայի փառատոն


Փառատոնը կազմակերպել են թեմի առաջնորդի աջակցությամբ և Վրաստանի հայ կանանց «Շուշանիկ» միության նախաձեռնությամբ։ Հարիսան պատրաստել են Եկեղեցասեր կանանց և «Հ.Մ.Ը.Մ Թիֆլիս» հասարակական կազմակերպության անդամները: Թբիլիսահայ համայնքում հարիսայի փառատոնը անցկացվում է 2012 թվականից անընդմեջ, տարեցտարի ընդարձակվելով՝ վերածվել է ժողովրդական տոնահանդեսի:

 

Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսը մեկնել է Վատիկան, որտեղ հանդիպում կունենա Հռոմի պապի հետ


Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսը Վատիկան է մեկնել Գևորգյան հոգևոր ճեմարանի ասպիրանտուրայի բաժնի ղեկավար Դանիել եպիսկոպոս Ֆընտըգյանի, Մայր Աթոռի Միջեկեղեցական հարաբերությունների բաժնի տնօրեն Գարեգին վարդապետ Համբարձումյանի, Վեհափառ Հայրապետի գավազանակիր Եսայի աբեղա Գրիգորյանի և Կաթողիկոսական գրասենյակի տնօրեն. Վահրամ ավագ քահանա Մելիքյանի ուղեկցությամբ։

 

Քրիստոսի խաչափայտի կենաց մասունքը Մայր Աթոռից տեղափոխվել է Հրազդանի Սուրբ Խաչ եկեղեցի


Խաչվերացի տոնին նշում են Հրազդանի Սուրբ Խաչ եկեղեցու ուխտի օրը, որովհետեւ 2013 թվականին՝ հենց տոնի օրն է վերաօծվել։ Սուրբ Խաչը կառուցվել է 19-րդ դարում։ 1922-ին խոնարհվել է, որից հետո վերաբացվել է 90-ականներին։ Արդեն վթարային կառույցը չէր կարող ծառայել հավատացյալներին և բարերարների ջանքերով այն նորոգվել է և վերաօծվել: Ուխտի օրվա և վերաօծման տարեդարձի առիթով Մայր Աթոռից Քրիստոսի խաչափայտի կենաց մասունքը տեղափոխվել է եկեղեցի։

Իրադարձային շաբաթը մեկ շնչով՝


Հոլանդիայի և Բելգիայի ֆլամանդախոս շրջանի ծխական համայնքների խորանի սպասավորները վերապատրաստվել են Կրետեում բացվել է Յունեսկոյի ցանկերում ներառված հայկական նյութական և ոչ նյութական մշակութային ժառանգությանը նվիրված ցուցահանդես Եզնիկ արքեպիսկոպոսի հրավերով Հերակլիոնում հայ համայնքի անդամները հանդիպել են դեսպան Տիգրան Մկտրչյանին