«ՀայԱրտի» բովանդակային մաքառումները


«ՀայԱրտը» որպես ժամանակակից արվեստի թանգարան ստեղծման օրվանից`1985-ից մինչև օրս, թերևս Հայաստանի պատմության ամենաբազմաչարչար մշակութային կառույցներից մեկն է: Ժամանակակից արվեստի կենտրոնի շենքը պարբերաբար բովանդակային անհեթեթ փոփոխությոնների է ենթարկվել: Հիմա փորձում են այդ խնդիրները լուծել։ Անահիտ Մարգարյանն «Արտֆոկուսում» զրուցել է «ՀայԱրտի» տնօրենի ժամանակավոր պաշտոնակատար Սոնա Հարությունյանի հետ:

Հրանտ Մաթևոսյան. Ես տերն եմ իմ ժամանակի, մաս 2


Հրանտ Մաթևոսյանի առաջին ստեղծագործություններից սկսած առանցքային է մարդու միջից՝ հայ մարդու միջից իր երկրի ու հողի, նաև ժամանակի նկատմամբ տիրոջ ընկալման վերացումը։ Ինչպե՞ս են Մաթևոսյանի հերոսներն արձագանքում այս իրավիճակին, ի՞նչ լուծումներ է առաջարկում հեղինակը: «Զուգահեռ ընթերցումներ» հաղորդմանը քննարկում են գրականագետներ Հայկ Համբարձումյանը, Արքմենիկ Նիկողոսյանը և գրող, հրապարակախոս Գևորգ Տեր-Գաբրիելյանը։

Ցեղասպանության թանգարանը հրատարակել է նորվեգացի միսիոներ Բոդիլ Բյոռնի օրագրիրը


Այդ գրառումները սկզբնաղբյուրային արժեք ունեն Հայոց ցեղասպանության ուսումնասիրության համար: Նորվեգուհու հարուստ արխիվը՝ օրագրերը, լուսանկարները, բժշկական գործիքները, անձնական իրերը թանգարան-ինստիտուտին է նվիրել նրա թոռը՝ որբանոցից որդեգրած հայ որդու՝ Ռաֆայելի զավակը, Յուսսի Բյոռնը։

 

Ազգային պետություն, թե՞ փախստականների ճամբար


Ի՞նչ է ներհասարակական պառակտումը: Արդյո՞ք հատուկ ջանքեր են պետք դա իրականացնելու համար: Ու՞ր կարող է տանել այս գործընթացը պետության կյանքում: Աննա Սարգսյանը զրուցել է «Այլընտրանքային նախագծեր» խմբի համահիմնադիր Վահե Հովհաննիսյանի հետ:

Կրթության և գիտության նոր ռազմավարություն. մաս 206-րդ


Գիտության նորարարության և կրթության կենտրոնի ուսնակ հետազոտող Նանե Հախվերդյանի հետ Հովհաննես Երանյանը քննարկել է հայ ուսանողների թիմի հաղթանակը Միացյալ Նահանգներում տեղի ունեցած ԱԹՍ-ներին նվիրված կոնֆերանս մրցույթում, խոսել Հայաստանում գիտական միջավայրի բարելավման անհրաժեշտության մասին։

Վերաօծվել ու վերաբացվել է Կոտայքի մարզի Ակունք գյուղի Սուրբ Կարապետ եկեղեցին


Խորհրդային իշխանությունը Սուրբ Կարապետ եկեղեցին վերածել է հացահատկի պահեստի։ ԽՍՀՄ փլուզումից հետո սկսել են եկեղեցին վերականգնել։ Վլադիմիր Գասպարյանի հովանավորությամբ Սուրբ Կարապետը 2006 թվականին մասնակի նորոգվել է, բայց խոնավության հետեւանքով երկու տասնամյակ անց կրկին նորոգման անհրաժեշտություն էր առաջացել։

 

Հնագետներն ուսումնասիրում են Արուճի Սուրբ Գրիգոր եկեղեցու ճարտարապետությունը


Արդեն 3 տարի է Արուճի հնագիտական ժառանգությունը ուսումնասիրում են ԳԱԱ հնագիտության և ազգագրության ինստիտուտն ու «Միջերկրածովյան և արևելյան ուսումնասիրությունների միջազգային ասոցիացիայի» հնագետները։ Եկեղեցական ճարտարապետության տեսակետից մեծ հետաքրքրություն է առաջացրել հատկապես Արուճի սուրբ Գրիգոր եկեղեցին, որը նաև Արուճի Տաճար կամ Արուճի Կաթողիկե են կոչում: Արձանագրությունները վկայում են, որ 666 թվականին կառուցել է Գրիգոր Մամիկոնյան իշխանը։ Ամրակայման և հիմնանորոգման վերջին աշխատանքները կատարվել են 1960-ականներին: Եկեղեցու գմբեթը չի պահպանվել՝ գմբեթավոր սրահ ունեցող եկեղեցիներից սա ամենամեծն է Հայաստանում:

 

Գեղանկարիչ Գևորգ Գրիգորյանի ուղին


Գեղանկարիչ Գևորգ Գրիգորյանի գեղարվեստական մտածողությունը ձևավորվել է Թիֆլիսում: 1920-ականների վերջը և 1930-ականների սկիզբը նկարչի ստեղծագործական վերելքի տարիներն էին, երբ նա ակտիվորեն մասնակցում էր Թիֆլիսի մշակութային կյանքին, հայ և վրացի նկարիչների ցուցահանդեսներին: 50-ականներին նրա արվեստը սկսում է նորովի ընկալվել ու վերարժևորվել։ 1962թ. նկարիչը իրականացնում է իր մեծագույն երազանքը՝ կնոջ հետ հաստատվում է Երևանում և մինչև կյանքի վերջը մեծ խանդավառությամբ շարունակում է ստեղծագործել։ «Արտֆոկուսում» Անահիտ Մարգարյանի հյուրն է Գևորգ Գրիգորյանի արվեստանոց-թանգարանի տնօրեն Արփինե Սարիբեկյանը:

Սուրբ Էջմիածնի կրոնասեր տիկնանց համախմբումը նշել է գործունեության 65-ամյակը


Էջմիածնասեր տիկնանց համախմբումը ստեղծվել է 1950-ականների վերջին: Հայրապետական աթոռը ծանր դրության մեջ էր, և Բեյրութահայ տիկնայք իրենց վրա են վերցնում հոգևորականների հանդերձներ պատրաստելու գործը: Մայր Աթոռին են ընծայաբերում եկեղեցական հանդերձներ, շապիկներ, գորգեր, ճեմարանականների զգեստներ, ծիսական սպասք, խաչեր, տարբեր պարագաներ ու նյութական օժանդակություն: Նրանց ջանքերով սկսվում են Լիբանանից Հայաստան, դեպի հայոց հոգևոր կենտրոն առաջին ուխտագնացությունները, որոնք մինչեւ այսօր շարունակվում են:

Հրանտ Մաթևոսյան. Ես տերն եմ իմ ժամանակի, մաս 1


Հրանտ Մաթևոսյանի բազմաթիվ ստեղծագործություններում կարելի է հանդիպել հողին, երկրին, ժամանակին տեր կանգնելու գաղափարը: Ո՞վ է ըստ արձակագրի տերը, ի՞նչ է նշանակում տեր լինել ժամանակին, ո՞րն է գրողի պատասխանատվությունը կամ պարտավորությունը իր ժամանակի նկատմամբ։ «Զուգահեռ ընթերցումներ» հաղորդմանը քննարկում են գրականագետներ Հայկ Համբարձումյանը, Արքմենիկ Նիկողոսյանը և գրող, հրապարակախոս Գևորգ Տեր-Գաբրիելյանը։

Հայ առաքելական եկեղեցին նշել է Հիսուս Քրիստոսի Համբարձման տոնը


Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնում տոնական պատարագը մատուցել է Տ. Հայկազուն արքեպիսկոպոս Նաջարյանը։ Համբարձման տոնը եկեղեցին նշում է Քրիստոսի Հարության 40-րդ օրը, որովհետև Սուրբ Հարությունից հետո Հիսուս 40 օր մնաց երկրի վրա, բազմիցս հայտնվեց իր հետևորդներին, քաջալերեց, մխիթարեց և հուսադրեց նրանց, հորդորեց չտրտմել, չերկնչել, հույսով դիմակայել բոլոր փորձություններին: Տոնի առիթով Պատարագի ավարտին կատարվել է Հայրապետական մաղթանք` Հայոց Հովվապետի արևաշատության և Սուրբ էջմիածնի անսասանության համար:

 

Ինչու՞ Թուրքիան առաջինը ճանաչեց Հայաստանի անկախությունը 1918-ին


Ովքե՞ր էին Սարդարապատում կռվող հայերը: Ինչու՞ խորհրդային քարոզչամեքենան և այսօրվա որոշ շրջանակներ տարածում են այն միֆը, թե հայերը 1918-ին «փոցխ ու եղանով» հաղթեցին թուրքական կանոնավոր բանակին: Ի՞նչ պատմական փաստեր են ի չիք դարձնում այն թեզը, թե Թուրքիան նվիրեց արևելահայերին անկախություն: Աննա Սարգսյանը զրուցել է պատմական գիտությունների թեկնածու, պատմական ժողովրդագրության մասնագետ Միքայել Մալխասյանի հետ: