Օպերատոր Վարդգես Մանուկյան

Հովհաննես Շիրազ, 110-ամյակ, մաս 2

Հովհաննես Շիրազի պոեզիայի ազդեցությունը շատ մեծ էր Հայաստանում և Սփյուռքում։ Նրա՝ Հայոց ցեղասպանությանը և Արևմտյան Հայաստանին նվիրված պոեմներն ու բանաստեղծությունները մինչ օրս ընթերցողների ուշադրության կենտրոնում են։ Ինչպե՞ս բանաստեղծը կարողացավ անդրադառնալ խորհրդային շրջանում արգելված այս թեմաներին և որքանո՞վ են այս գործերն արդիական այսօր։ Այս հարցերը «Զուգահեռ ընթերցումներ» հաղորդմանը քննարկում են գրականագետներ Հայկ Համբարձումյանը, Արքմենիկ Նիկողոսյանը և Սամվել Մուրադյանը:

Հովհաննես Շիրազ, 110-ամյակ, մաս 1

Այս տարի լրանում է Հովհաննես Շիրազի ծննդյան 110-ամյակը։ Ինչպիսի՞ն էր Շիրազի մուտքը գրականություն, ինչպե՞ս նա կարողացավ «գործարանային», քարոզչական պոեզիայի ժամանակներում ստեղծել հայ աշուղական բանաստեղծության ավանդներով գործեր և ի՞նչ վերաբերմունք ուներ Շիրազի նկատմամբ գրական միջավայրը, մասնավորապես Եղիշե Չարենցը։ Այս հարցերը «Զուգահեռ ընթերցումներ» հաղորդմանը քննարկել են գրականագետներ Հայկ Համբարձումյանը, Արքմենիկ Նիկողոսյանը և Սամվել Մուրադյանը:

Վարք Դանիել Վարուժանի

Եղեռնազոհ Դանիել Վարուժանը իր կենսագրությամբ, գործունեությամբ ու ստեղծագործության առանձնահատկություններով հիացմունքի, ոգեշնչման աղբյուր է ընթերցողների համար: Նա հայ պոեզիայի ամենանշանավոր ու ինքնատիպ դեմքերից մեկն է: Դ. Վարուժանի կյանքն ու ստեղծագործությունը «Զուգահեռ ընթերցումներ» հաղորդմանը քննարկում են գրականագետներ Հայկ Համբարձումյանը և Արքմենիկ Նիկողոսյանը:

Բանաստեղծությունից՝ երգ և հակառակը

Երաժշտությունը և պոեզիան արվեստի զարգացման բոլոր փուլերում սերտորեն կապված են եղել: Շատ բանաստեղծներ նաև երաժիշտներ են եղել և շատ երգահաններ՝ պոետներ: Մեր ժամանակներում նույնպես այդպիսի օրինակներ ունենք: Ինչպե՞ս է համադրվում պոեզիան երաժշտությանը, արդյո՞ք երգի բառերը բանաստեղծություն են: Այս հարցերը «Զուգահեռ ընթերցումներ» հաղորդմանը քննարկում են գրականագետներ Հայկ Համբարձումյանը, Արքմենիկ Նիկողոսյանը և երգահան, բանաստեղծ Նարեկ Կոսմոսը:

Մոր կերպարը 20-րդ դարասկզբի հայ պոեզիայում

Մայրերին նվիրված բանաստեղծություններ պարբերաբար հանդիպում են հայկական պոեզիայում, սակայն մայրերգությունը, որպես երևույթ ձևավորվեց 20-րդ դարասկզբի հայ բանաստեղծության մեջ՝ հատկապես Ավետիք Իսահակյանի, Վահան Տերյանի, հետագայում նաև Եղիշե Չարենցի ստեղծագործություններում: Այս թեման «Զուգահեռ ընթերցումներ» հաղորդմանը քննարկում են գրականագետներ Հայկ Համբարձումյանը և Արքմենիկ Նիկողոսյանը:

Եկեղեցի չունեցող Օսթինի հայ համայնքը Հարության տոնը նշել է հունական եկեղեցում

Քրիստոսի հրաշափառ հարության տոնը նշել են Օսթինի հայ համայնքում: Թեքսաս նահանգի մայրաքաղաքում թեև եկեղեցի չկա, բայց հայկական եկեղեցական համայնք է գործում: Բոլոր պատարագները մատուցվում են հույն ուղղափառ սուրբ Էլիաս եկեղեցում:

Հարության խորհուրդը տաղերում

Հայ միջնադարյան տաղերգության մեջ Սուրբ Հարության թեման գտել է իր ուշագրավ արտահայտությունը: Սուրբ Գրիգոր Նարեկացու, Սուրբ Ներսես Շնորհալու և այլ հեղինակների տաղերում ամփոփվում են մեր Տեր Հիսուս Քրիստոսի Հրաշափառ Հարության հիմնական խորհուրդները՝ լույսի հաղթանակ խավարի նկատմամբ, կյանքի հաղթանակ մահվան նկատմամբ ու հոգիների հարություն։ «Զուգահեռ ընթերցումներ» հաղորդման շրջանակում տաղերգության մեջ Սուրբ Հարության թեման քննարկում են գրականագետներ Հայկ Համբարձումյանը և Արքմենիկ Նիկողոսյանը:

Հովհաննես Գրիգորյանի «Հրեշտակներ մանկության երկնքից» շարքը

Հայկական պոեզիայի պատմության մեջ Հովհաննես Գրիգորյանի «Հրեշտակներ մանկության երկնքից» շարքն ուրույն տեղ ունի, որը բանաստեղծը գրել է իր ամբողջ կյանքի ընթացքում։ Այս շարքը նա անընդհատ նորացրել ու համալրել է իր նոր բանաստեղծություններով։ Հովհաննես Գրիգորյանի «Հրեշտակներ մանկության երկնքից» շարքն առանձնանում է նուրբ հումորով, թախիծով ու խոր ողբերգականությամբ։

«Զուգահեռ ընթերցումներ»  հաղորդմանը գրականագետներ  Հայկ Համբարձումյանը և  Արքմենիկ Նիկողոսյանը քննարկում են Հովհաննես Գրիգորյանի «Հրեշտակներ մանկության երկնքից» շարքը։
 

Մեկ պատմվածքի շուրջ․ Պերճ Զեյթունցյան «Յուրաքանչյուր տասից մեկը»

Պերճ Զեյթունցյանն ավելի հայտնի է որպես վիպասան, հայտնի են նաեւ նրա պիեսները։
Սակայն քչերը գիտեն, որ հատկապես ստեղծագործական առաջին տարիներին Զեյթունցյանը գրել է պատմվածքներ։ Զեյթունցյանի 1956թ․ հրատարակած առաջին գիրքը՝ «Նրա առաջին ընկերը» պատմվածքների ժողովածու է։ Դրան հաջոդած 3 գրքերը նույնպես պատմվածքների ժողովածուներ են։

«Զուգահեռ ընթերցումներ»  հաղորդմանը գրականագետներ  Հայկ Համբարձումյանը և  Արքմենիկ Նիկողոսյանը քննարկում են Պերճ Զեյթունցյանի «Յուրաքանչյուր տասից մեկը» պատմվածքը։
 

Եղեգնյա մի սրինգ կտրած. Մ.Մեծարենցի «Ըլլայի, ըլլայի»

Միսաք Մեծարենցի «Նոր տաղեր» ժողովածուի «Ըլլայի, ըլլայի» շարքն ընդգրկում է ընդամենը երեք բանաստեղծություն, սակայն ոչ միայն հայտնի է ու սիրված, այլև տարբեր մեկնաբանությունների է արժանացել: Ինչո՞ւ է հեղինակն այդպիսի շարք առանձնացրել, նրա այլ գործեր չէի՞ն կարող տեղ գտնել այդ շարքում, և ի՞նչ կապ ունի շարքի հետ «Արդի մարդուն Հայր մերը» գործը: Արեւմտահայ բանաստեղծի ստեղծագործությունները քննարկում են գրականագետներ Հայկ Համբարձումյանը և Արքմենիկ Նիկողոսյանը: